Prawo w Działaniu > 54/8

Katarzyna Zombory

 

Ochrona najlepszego interesu dziecka w przypadku rodzicielskiego uprowadzenia dziecka za granicę: mediacja w sprawach w trybie Konwencji haskiej z 1980 r.

Protecting the child’s best interest in international parental abduction of children: mediation in the 1980 Hague Convention cases


Prawo w Działaniu 2023, tom 54

https://doi.org/10.32041/pwd.5408

Streszczenie

Konwencja haska z 1980 r. dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę była pierwszym wiążącym instrumentem międzynarodowym odnoszącym się do zjawiska uprowadzenia dziecka za granicę – zjawiska, które pojawiło się jako efekt uboczny postępującej globalizacji w drugiej połowie XX w. Konwencja haska z 1980 r. jest bez wątpienia najskuteczniejszym i najbardziej rozpowszechnionym instrumentem bezpośredniej współpracy transgranicznej między państwami w zakresie uprowadzeń dzieci za granicę. Praktyczne znaczenie tego 40-letniego instrumentu jest jednak pomniejszone przez to, że pozwala on jedynie w ograniczonym stopniu uwzględnić konkretną sytuację indywidualnego dziecka, której staranne rozważenie jest przedmiotem dzisiejszego podejścia do praw dziecka, w szczególności jeśli zasada najlepiej pojętego interesu dziecka nakazuje inaczej. Międzynarodowa mediacja rodzinna, prowadzona przez wykwalifikowanego transgranicznego mediatora rodzinnego, może jednak rozwiązać niektóre z głównych wad mechanizmu obowiązkowych powrotów. W artykule zbadano, w jaki sposób w sprawach Konwencji haskiej z 1980 r. dobro dziecka można zabezpieczyć poprzez międzynarodową mediację rodzinną.


 

Abstract

The 1980 Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction was the first binding international instrument to address the phenomenon of cross-border child abduction, which appeared as a side-effect of ongoing globalisation in the second half of the 20th century. The 1980 Hague Convention is undoubtedly the most successful and widespread instrument of direct crossborder cooperation between states to deal with the international child abduction. Nonetheless, the practical significance of this 40-year-old instrument is diminished by the fact that it allows only for a limited consideration of the specific situation of an individual child, whose careful consideration the present-day children’s rights approach, in particular the principle of the best interest of the child, otherwise dictates. International family mediation, carried out by a qualified cross-border family mediator, can nevertheless address some of the major downsides of the mandatory return mechanism. The paper explores how in the 1980 Hague Convention cases the child’s best interest can be secured through international family mediation.




Bibliografia (References)

  1. Beaumont P., Trimmings K., Walker L, Holliday J., Child Abduction: Recent Jurisprudence of the European Court of Human Rights, International and Comparative Law Quarterly 2015, Vol. 64, Issue 1, https://doi.org/10.1017/S0020589314000566.
  2. Białecki M., Praktyczne aspekty mediacji transgranicznej w sprawach z udziałem dziecka, [in:] Arbitraż i mediacja – perspektywy prywatnoprawna i publicznoprawna: między teorią a praktyką: księga pamiątkowa ku czci Profesora Jana Łukasiewicza, Ł. Błaszczak, R. Morek, J. Olszewski (eds.), Rzeszów 2018.
  3. Buck T., An Evaluation of the Long-term Effectiveness of Mediation in Cases of International Parental Child Abduction, Leicester 2012.
  4. Carl E., Erb-Klünemann M., Integrating Mediation into Court Proceedings in Crossborder Family Cases, [in:] Cross-border Family Mediation, C. Paul, S. Kiesewetter (eds.), Frankfurt am Mein 2014.
  5. Carpaneto L., Impact of the Best Interests of the Child on the Brussels II ter Regulation, [in:] Fundamental Rights and Best Interests of the Child in Transnational Families, E. Bergamini, C. Ragni (eds.), Cambridge 2019.
  6. Committee on the Rights of the Child, General Comment No. 12 (2009) on The right of the child to be heard, 1 July 2009, CRC/C/GC/12, available at: https://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/advanceversions/crc-c-gc-12.pdf.
  7. Committee on the Rights of the Child, General Comment No. 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3, para. 1), 29 May 2013, CRC/C/GC/14, available at: https://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/gc/crc_c_gc_14_eng.pdf.
  8. Defence for Children International Italy, Improving the Situation of Children in International Child Abduction cases through Judicial Cooperation and Family Mediation – iCare, available at: https://project-icare.eu/wp-content/uploads/2022/09/D2.3-Recommendation-List-Analysis-report.pdf.
  9. Dominelli S., International and EU Perspective on Mediation: Common Principles in Cross-Border Family Mediation, [in:] Mediation to Foster European Wide Settlement of Disputes, F. Pesce, D. Rone (eds.), Rome 2016.
  10. Emery R.E., Laumann-Billings L., Waldron M.C., Sbarra D.A, Dillon P., Child custody mediation and litigation: Custody, contact, and coparenting 12 years after initial dispute resolution, Journal of Consulting and Clinical Psychology 2001, Vol. 69, Issue 2, https://doi.org/10.1037/0022-006X.69.2.323.
  11. Flaga-Gieruszyńska K., Kryteria kontroli sądowej ugody zawartej przed mediatorem, [in:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, M. Tomalak (eds.), Warszawa 2017.
  12. Freeman M., The Effects and Consequences of International Child Abduction, Family Law Quarterly 1998, Vol. 32.
  13. Gonzales Martín N., International Parental Child Abduction and Mediation, Anuario Mexicano de Derecho Internacional 2015, Vol. 15, Issue 1, https://doi.org/10.1016/j.amdi.2014.09.007.
  14. Greif G.L., The Long-Term Aftermath of Child Abduction: Two Case Studies and Implications for Family Therapy, The American Journal of Family Therapy 2009, Vol. 37, https://doi.org/10.1080/01926180902754711.
  15. Heckendorn Urscheler L., Pretelli I., Curran J., Druckman K.T., De Dycker S., Skala J., Westermark H., Fournier J., Parkes A., Aronovitz A., Cekanavicius A., Dezso Ziegler T., Curry-Sumner I., Fötschl A., Jagodzinska K., Sebeni A., Crossborder parental child abduction in the European Union. Study for the LIBE Committee, Brussels 2015, available at: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2015/510012/IPOL_STU%282015%29510012_EN.pdf.
  16. Kiestra L.R., The Impact of the European Convention on Human Rights on Private International Law, The Hague 2014.
  17. Kotas-Turoboyska S., Kryteria oceny sprzeciwu dziecka wyrażonego na podstawie art. 13 ust. 2 Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę w świetle wybranego orzecznictwa sądów, Prawo w Działaniu 2021, Vol. 48, https://doi.org/10.32041/pwd.4803.
  18. Łachacz O., Mediacja międzynarodowa w sprawach rodzicielskiego uprowadzenia dziecka za granicą – uwagi na tle skali zjawiska i rozwiązań prawnych stosowanych w państwach europejskich, Studia Prawnoustrojowe 2016, No. 33.
  19. Lenaerts K., The Best Interests of the Child Always Come First: the Brussels II bis Regulation and the European Court of Justice, Jurisprudencija/Jurisprudence 2013, Vol. 20(4), https://doi.org/10.13165/JUR-13-20-4-02.
  20. Lloyd M., The Status of mediated agreements and their implementation, [in:] Family mediation in Europe – proceedings, 4th European Conference on Family Law, Palais de l’Europe, Strasbourg, 1–2 October 1998, Strasbourg 2000.
  21. Lowe N., Stephens V., A statistical analysis of applications made in 2015 under the Hague Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International Child Abduction, The Hague 2018.
  22. McEleavy P., The European Court of Human Rights and the Hague Child Abduction Convention: Prioritising Return or Reflection?, Netherlands International Law Review 2015, Vol. 62, https://doi.org/10.1007/s40802-015-0040-z.
  23. McIntosh J., Child inclusion as a principle and as evidence-based practice: Applications to family law services and related sectors, Australian Family Relationships Clearinghouse, 2007, No. 1.
  24. McIntosh J., Long C., Moloney L., Child-Focused and Child-Inclusive Mediation: A Comparative Study of Outcomes, Journal of Family Studies 2014, Vol. 10, Issue 1, https://doi.org/10.5172/jfs.327.10.1.87.
  25. Montorsi E.G., Psychological Aspects of the Family Mediation, [in:] Mediation to Foster European Wide Settlement of Disputes, F. Pesce, D. Rone (eds.), Rome 2016.
  26. Napieralska A., Mediacja transgraniczna – charakterystyka postępowania na przykładzie sporów rodzinnych i gospodarczych, [in:] Mediacja: od rozmowy do porozumienia, M. Romanowski (ed.), Warszawa 2022.
  27. Paul C., Kiesewetter S. (eds.), Cross-border Family Mediation, Frankfurt am Mein 2014.
  28. Paul C., Kiesewetter S., Foreword, [in:] Cross-Border Family Mediation, C. Paul, S. Kiesewetter (eds.), Frankfurt am Mein 2014.
  29. Pérez-Vera E., Explanatory Report to Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International Child Abduction, [in:] Acts and Documents of the Fourteenth Session (1980), tome 3, Child abduction, The Hague 1982.
  30. Salminen K., Mediation and the Best Interests of the Child from the Child Law Perspective, [in:] Nordic Mediation Research, A. Nylund, K. Ervasti, L. Adrian (eds.), Cham 2018.
  31. Schuz R., The Hague Child Abduction Convention and Children’s Rights, Transnational Law & Contemporary Problems 2002, Vol. 12, No. 2.
  32. Skibińska M., Procesowe i psychologiczne gwarancje realizacji zasady dobra dziecka w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów a mediacja, [in:] Realizacja zasady dobra dziecka w mediacji w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów, J. Mucha (ed.), Warszawa 2021.
  33. Stojanowska W., Dobro dziecka a dobro rodziców, [in:] Granice prawa. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Siemaszki, P. Ostaszewski, K. Buczkowski (eds.), Warszawa 2020.
  34. Van Hoorde K., Putters M., Buser G., Lembrechts S., Ponnet K., Kruger T., Vandenhole W., Demarré H., Broodhaerts N., Coruz C., Larcher A., Moralis D., Hilpert C., Chretiennot N., Bouncing Back: The wellbeing of children in international child abduction cases, 2017, available at: http://missingchildreneurope.eu/Portals/1/Docs/Compiled_research_report_final.pdf.
  35. van Loon H., Protecting Children across Borders: The Interaction between the CRC and the Hague Children’s Conventions, [in:] The United Nations Convention on the Rights of the Child. Taking Stock after 25 Years and Looking Ahead, T. Liefaard, J. Sloth-Nielsen (eds.), Leiden 2017, https://doi.org/10.1163/9789004295056_004.
  36. Vigers S., Mediating International Child Abduction Cases. The Hague Convention, Oxford-Portland 2011.
  37. Walker L., The Impact of the Hague Abduction Convention on the Rights of the Family in the Case-law of the European Court of Human Rights and the UN Human Rights Committee: the Danger of Neulinger, Journal of Private International Law 2010, Vol. 6, Issue 3, https://doi.org/10.5235/174410410794046288.
  38. Weiner M.H., International Child Abduction and the Escape from Domestic Violence, Fordham Law Review 2000, Vol. 69, Issue 2.
  39. Wojtaszek-Mik E., Dobro dziecka a odmowa jego wydania na podstawie art. 13 ust. 1 lit. b Konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, Prawo w Działaniu 2022, Vol. 50, https://doi.org/10.32041/pwd.5002.
  40. Zagórska K., Mediacje transgraniczne w sprawach rodzinnych, [in:] Mediacje ponad podziałami, M. Tabernacka (ed.), Wrocław 2013.
  41. Zajączkowska-Burtowy J., Dobro dziecka jako wartość podlegająca szczególnej ochronie w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem, [in:] Realizacja zasady dobra dziecka w mediacji w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów, J. Mucha (ed.), Warszawa 2021.
  42. Župan M., The Best Interests of the Child: A Guiding Principle in Administering Cross-Border Child-Related Matters?, [in:] The United Nations Convention on the Rights of the Child. Taking Stock after 25 Years and Looking Ahead, T. Liefaard, J. Sloth-Nielsen (eds.), Leiden 2017.

 

Artykuł PDF

Jak cytować (How to cite this)

K. Zombory, Protecting the child’s best interest in international parental abduction of children: mediation in the 1980 Hague Convention cases, Prawo w Działaniu 2023, t. 54, https://doi.org/10.32041/pwd.5408

Loading