Małgorzata Balwicka-Szczyrba
Ubezwłasnowolnienie całkowite osoby starszej
Total incapacitation of an elderly person
Prawo w Działaniu 2023, tom 56
Streszczenie
Dokonana w artykule analiza odnosi się do osób starszych, wobec których zastosowano instytucję ubezwłasnowolnienia całkowitego, w kontekście wybranych skutków tej instytucji prawnej. W opracowaniu wyodrębniono niektóre skutki prawne instytucji ubezwłasnowolnienia, które wydają się być najbardziej istotne w obszarze prawa cywilnego, a równocześnie dotkliwe wobec osoby starszej. Głównie jest to pozbawienie osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie zdolności do czynności prawnej, a także związane z tym kolejne skutki – pozbawienie jej zdolności testowania oraz pozbawienie możliwości zawarcia małżeństwa przez osobę starszą.
Sformułowano wnioski, że instytucja ubezwłasnowolnienia całkowitego nie stanowi odpowiedniego narzędzia prawnego ochrony praw i interesów osób starszych, a jej skutki nazbyt daleko ingerują w sferę prawną tychże osób; ponadto, że obowiązujący system prawny w „warstwie narzędziowej” w sposób odpowiedni chroni osoby starsze. Z kolei w „obszarze operacyjnym” rozważenia wymaga wprowadzenie takiej instytucji, która będzie wspierać osobę starszą w obrocie cywilnoprawnym, w tym w zakresie reprezentacji i korygowania wadliwych czynności przez nią dokonanych.
Abstract
The analysis performed in the article refers to the elderly who have been subjected to the institution of total incapacitation, in the context of selected effects of this legal institution. The article identifies some legal consequences of the institution of incapacitation, which seem to be the most important in the area of civil law, and at the same time severe for the elderly. The main one being the deprivation of the incapacitated person's full legal capacity, and the related consequences – deprivation of the incapacitated person's ability to make a will and deprivation of the possibility of marriage by an elderly person.
Conclusions were formulated that the institution of total incapacitation is not an appropriate legal tool to protect the rights and interests of older people, and its consequences interfere too much in the legal sphere of these people. In addition, the existing legal system adequately protects the elderly. On the other hand, in the “operational area”, it is necessary to consider introducing an institution that will support a third party in civil law transactions, including representation and correction of defective actions performed by them.
Bibliografia (References)
-
- Balwicka-Szczyrba M., Rozważania nad wsparciem osób starszych w obrocie cywilnoprawnym, Acta Iuris Stetinensis 2022, nr 3.
- Balwicka-Szczyrba M., Sylwestrzak A., Instytucja ubezwłasnowolnienia w perspektywie unormowań Konstytucji RP oraz Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, Gdańskie Studia Prawnicze 2018, t. 40.
- Balwicka-Szczyrba M., Sytuacja osób starszych w prawie rodzinnym i opiekuńczym, [w:] Prawo rodzinne i spadkowe wobec współczesnych zjawisk technologicznych i społecznych, red. J.M. Łukasiewicz, M. Załucki, Toruń 2018.
- Błędowski B., Grodzicki T., Mossakowska M., Zdrojewski T. [red.], Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem, Gdańsk 2021.
- Doliwa A., Funkcje zasad współżycia społecznego w prawie cywilnym, Warszawa 2021.
- Domański M., Analiza możliwości wprowadzenia instytucji pośredniej pomiędzy instytucją kuratora dla osoby niepełnosprawnej (art. 183 k.r.o.) a instytucją ubezwłasnowolnienia, Warszawa 2022, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2022/06/IWS_Domanski_M_Analiza-mozliwosci-wprowadzenia-instytucji-posredniej-pomiedzy-instytucja-kuratora-dla-osoby.pdf.
- Królikowski M., Błąd jako wada oświadczenia woli strony umowy, Warszawa 2014.
- Krukowski J., [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
- Malarewicz-Jakubów A., Wsparcie prawne osób starszych, Warszawa 2017.
- Południak-Gierz K., Wady oświadczenia woli w umowach zawieranych na internetowym rynku konsumenckim, Warszawa 2020.
- Szafranek A., Iwański R., Konstytucyjna ochrona praw osób starszych w zakresie wybranych świadczeń pomocy społecznej – założenia a realizacja, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2022, nr 2, https://doi.org/10.15804/ppk.2022.02.17.
- Tomaszewska M., Charakter prawny decyzji o ubezwłasnowolnieniu w sądowym stosowaniu prawa, Toruń 2008.
Jak cytować (How to cite this)
M. Balwicka-Szczyrba, Ubezwłasnowolnienie całkowite osoby starszej, Prawo w Działaniu 2023, t. 56, https://doi.org/10.32041/pwd.5602
