Abstract

The issue of deciding court cases basing on unconstrained evaluation by a judge is immanently connected to the matter of the motives and mechanisms utilised during a decision-making process. This problem fits into the object of interest of interdisciplinary cognitive studies. The issue presented in the text is based on the regulation in force in Polish tort law, which grants the closest relatives of the deceased the right to seek compensation after death of the deceased. The article presents an analysis conducted based on surveys filled out by 213 individuals including several groups of lawyers (also judges) as well as nonlawyers. The participants worked on one of two, partly diverse cases – differing in the figure of the person claiming benefits after the death of a loved one (husband or informal partner) and whether the couple had a child together. The survey results confirm it is hard to predict how the harm may be evaluated not only in the group of lawyers but also in the group of nonlawyers. In general, respondents see a basis for granting benefits to the relatives of the deceased. The outcomes of the research give reasons for formulating the suggestion that compensation cases ought to be adjudicated by courts which rule as collegial bodies (comprising lay judges and professional judges).

Bibliografia (References)

 

1. 1. Baas R., de Groot-van Leeuwen L., Laemers M., One or More Judges in the Courtroom? Adjudication by Single Judges or Collegial Courts, Nijmegen Sociology of Law Working Papers Series 2012, No. 3, available at: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2270809.
   2. Barrett L.F., Jak powstają emocje. Sekretne życie mózgu, Warszawa 2020.
   3. Cieślikowska M., Współczesna kohabitacja – charakterystyka zjawiska [in:] Współczesna rodzina. Szanse – zagrożenia – kierunki przemian, K. Pujer (ed.), Wrocław 2016.
   4. Cohen J.M., Inside Appellate Courts, Ann Arbor 2002.
   5. Edwards H.T., The Effects on Collegiality On Judicial Decision Making, University of Pennsylvania Law Review 2003, Vol. 151, No. 5, available at: https://scholarship.law.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3222&context=penn_law_review.
   6. Filipek K., Gwarancje niezawisłości sędziowskiej sędziów sądów powszechnych, Studenckie Zeszyty Naukowe 2006, Vol. 9, No. 13, available at: https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studenckie_Zeszyty_Naukowe/Studenckie_Zeszyty_Naukowe-r2006-t9-n13/Studenckie_Zeszyty_Naukowe-r2006-t9-n13-s7-25/Studenckie_Zeszyty_Naukowe-r2006-t9-n13-s7-25.pdf.
   7. Golecki M.J., Między pewnością a efektywnością. Marginalizm instytucjonalny wobec prawotwórczego stosowania prawa, Warszawa 2011.
   8. Haberko J., Pojęcie osoby bliskiej w prawie cywilnym, Przegląd Sądowy 2011, No. 3.
   9. Jadczak-Żebrowska M., Prawa i obowiązki małżonków, Warszawa 2017.
   10. Kahneman D., Sibony O., Sunstein C.R., Czyli skąd się biorą błędy w naszych decyzjach, Poznań 2022.
   11. Karolak M., Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej, Forum Prawnicze 2019, No. 5, available at: https://doi.org/10.32082/fp.v5i55.244.
   12. Kornhauser L.A., Sager L.G., The One and the Many: Adjudication in Collegial Courts, California Law Review 1993, Vol. 81, No. 1, available at: https://doi.org/15779/Z38C43K.
   13. Kryla K., Zadośćuczynienie pieniężne dla najbliższych członków rodziny zmarłego – uwagi na tle art. 446 § 4 k.c., Przegląd Sądowy 2013, No. 2.
   14. Łazarska A., Niezawisłość sędziowska i jej gwarancje w procesie cywilnym, Warszawa 2018.
   15. Łętowska E., Pawłowski K., Od boskiego indywidualizmu do sądowego kolektywizmu, czyli o wyższości sądzenia „w składzie”, Europejski Przegląd Sądowy 2009, No.
   16. Łolik M., Nowelizacja kodeksu cywilnego w zakresie możliwości przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, Przegląd Prawa Handlowego 2008, No.
   17. Markiewicz K., Słowo wstępne Prezesa SSP Iustitia [in:] A. Begier, A. Wypych-Knieć, Ł. Małecki-Tepicht, Sądownictwo w czasie COVID-19 – raport z badania oceny wpływu pandemii COVID-19 na wymiar sprawiedliwości w Polsce, Warszawa 2021.
   18. Markiewicz K., Właściwość sądu, skład sądu i wyłączenie sędziego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, Polski Proces Cywilny 2015, No. 2.
   19. Olaś A., Kolegialność a jednoosobowość – skład sądu I instancji w procesie cywilnym: doświadczenia i perspektywy, Polski Proces Cywilny 2020, No. 3.
   20. Partyk A., Optymalność zachowku wobec przemian rodzinno-społecznych, Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały 2020, No. 1(26), available at: https://doi.org/10.34697/2451-0807-sp-2020-1-009.
   21. Partyk A., Uprawnienia konkubenta spadkodawcy w prawie szkockim, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2018, No. 1.
   22. Pawliczak J., Zarejestrowany związek partnerski a małżeństwo, Warszawa 2014.
   23. Romatowska M., Zadośćuczynienie za krzywdę na gruncie kodeksu cywilnego – aspekty praktyczne, Temidium 2013, No. 4, available at: temidium.pl/artykul/zadoscuczynienie_za_krzywde_na_gruncie_kodeksu_cywilnego_aspekty_praktyczne-287.html.
   24. Romer T., Najda M., Etyka dla sędziów. Rozważania, Warszawa 2007.
   25. Wojciechowski M., O dwóch strukturalnych czynnikach sędziowskiej refleksyjności, Gdańskie Studia Prawnicze 2017, Vol. XXXVII, available at: https://prawo.ug.edu.pl/sites/prawo.ug.edu.pl/files/_nodes/strona/33461/files/38wojciechowski.pdf.