Abstract

The subject matter of this publication is the issue of religious freedom of juveniles placed in isolation centres, with particular attention to the competitiveness of the entities that co-shape the decision on the scope of the right to religious practices and services in such centres, i.e., the child themselves, their parents or guardians and the administration of the correctional institution. The paper considers the importance of a child’s religious freedom and their right to self-determination. It goes on to consider the rights of parents or guardians to raise their child in their faith and culture, both in light of Polish and international regulations. This is a particularly momentous problem, especially in the event of incompatibility between the child’s will and the parents’ decision in this regard. On the one hand, the legislator has decided that a child of a certain age is sufficiently aware to be responsible for their actions, while on the other hand, the child cannot yet decide on their own to participate in religion lessons and religious practices and services. Finally, it is attempted in the publication to decode the scope of the authority of the administration of correctional institutions and juvenile correctional centres on the subject of religious freedom of their residents. This is an issue relevant not only to the field of criminal and juvenile law, but also to human rights.

Bibliografia (References)

 

1. Arczewska M., Dobro dziecka w perspektywie sędziów rodzinnych i służb społecznych – kontekst wsparcia rodziny naturalnej w odzyskiwaniu opieki nad dzieckiem, Kultura i Wychowanie 2019, nr 15, https://doi.org/10.25312/2083-2923.15/2019_01ma.
2. Arkuszewska A., Instytucja wysłuchania dziecka w świetle Konstytucji RP (wybrane zagadnienia), Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2021, nr 2, https://doi.org/10.15804/ppk.2021.02.17.
3. Babiuch H., Konstytucyjne prawa rodziców w zakresie wychowania dziecka, [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
4. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
5. Bielecki M., Dobro dziecka jako przesłanka korzystania z wolności religijnej, Studia z Prawa Wyznaniowego 2004, t. 7.
6. Bielecki M., Godność dziecka jako przesłanka korzystania z wolności religijnej, [w:] Studium interdyscyplinarne, red. E. Sowińska, E. Szczurko, T. Guz, P. Marzec, Lublin 2008.
7. Bielecki M., Ograniczenia wolności religijnej dziecka, [w:] Idea wolności w ukuciu historycznym i prawnym, red. E. Kozerska, P. Sadowski, A. Szymański, Toruń 2010.
8. Bielecki M., Wychowanie dziecka zgodnie z przekonaniami rodziców oraz jego wolność religijna w kontekście orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 3 listopada 2009, [w:] Szkoła. Edukacja i wychowanie, red. A. Balicki, T. Guz, W. Lis, Lublin 2010.
9. Błasiak-Czerniakowska P., Wolność religijna dziecka a władza rodzicielska, Miscellanea Historico-Iuridica 2020, t. 19, z. 1, https://doi.org/10.15290/mhi.2020.19.01.09.
10. Borysiak W., [w:] Konstytucja RP, t. 1, Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
11. Cenalmor D., Miras J., Prawo kanoniczne, Warszawa 2022.
12. Ciepła H., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, red. K. Piasecki, Warszawa 2001.
13. Florczak-Wątor M., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
14. Garlicki L., Derlatka M., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, 30–86, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
15. Grzejdziak A., Prawo do wychowania w rodzinie, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
16. Grześkowiak A., Religia w szkole a prawa człowieka, [w:] Nauczanie religii w szkole w państwie demokratycznym, red. J. Krukowski, Lublin 1991.
17. Huber P., Vor 1 RelKErzG; § 5 RelKErzG, [w:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch. Band 10. Familienrecht II. §§ 1589–1921, red. D. Schwab, München 2020.
18. Ignaczewski J., [w:] Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2015.
19. Ignatowicz J., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2003.
20. Informacja o wynikach kontroli. Warunki sprawowania nadzoru oraz oddziaływania wychowawczego, resocjalizacyjnego i terapeutycznego wobec nieletnich w zakładach poprawczych, Białystok 2002.
21. Jabłońska P., Wolność sumienia i wyznania osoby małoletniej w Polsce w latach 1918–2015, rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2018.
22. Jakuszewicz A., Prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami a wolność sumienia i religii dzieci w Konstytucji RP oraz w Konwencji o prawach dziecka, Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 2013, t. 3.
23. Kabza E., Krupa-Lipińska K. [red.], Dobro dziecka w ujęciu interdyscyplinarnym, Toruń 2016.
24. Krukowski J., Ochrona wolności myśli, sumienia i religii dziecka, Roczniki Nauk Prawnych 2003, t. 13, z. 2.
25. Krukowski J., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2007.
26. Lach I., Dziecko jako podmiot wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2016.
27. Łapiński A., Ograniczenia władzy rodzicielskiej w polskim prawie rodzinnym, Warszawa 1975.
28. Łopatka A., Konwencja Praw Dziecka w Polsce, [w:] Prawa dziecka. Deklaracje i rzeczywistość, red. J. Bińczycka, Kraków 1999.
29. Łopatka A., Prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania, Warszawa 1995.
30. Łyko Z., Wolność sumienia i wyznania w relacji: człowiek – kościoły – państwo, [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. Wiśniewski, Warszawa 1997.
31. Misztal H., Prawo rodziców do wychowania dzieci według własnych przekonań, Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie 2009, t. 2, https://doi.org/10.32084/tkp.6620.
32. Morawska E.H., Ochrona praw dziecka w świetle art. 72 Konstytucji RP. Uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Kwartalnik Prawa Publicznego 2007, nr 4.
33. Ożóg M., Prawo rodziców do wychowania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Studia Prawa Wyznaniowego 2015, t. 18, https://doi.org/10.31743/spw.5092.
34. Perdek K., Swoboda sumienia i wyznania dziecka, [w:] Dobro pojemne jak krzywda. Prawna ochrona dziecka. Deklaracje a rzeczywistość, red. J. Mazurkiewicz, P. Mysiak, Wrocław 2017.
35. Pereta M., Prawo dziecka do wychowania w prawodawstwie Kościoła łacińskiego z elementami prawa polskiego, Kościół i Prawo 2019, nr 2, https://doi.org/18290/kip.2019.8.2-2.
36. Pietrzak M., Konstytucyjne podstawy prawa wyznaniowego, [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2001.
37. Pietrzak M., Państwo prawne, państwo świeckie, Warszawa 2012.
38. Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.
39. Pyclik K., Wolność sumienia i wyznania w Rzeczypospolitej Polskiej (założenia filozoficzno-prawne), [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
40. Raport Rzecznika Praw Obywatelskich z wizytacji w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich przeprowadzonych przez Krajowy Mechanizm Prewencji w latach 2008–2015, Warszawa 2016, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Raport%20zaklady%20poprawcze%20i%20nieletni.pdf.
41. Salgo L., Gesetz über die religiöse Kindererziehung, [w:] von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen. Band 4. Familienrecht. §§ 1626-1631. Anhang zu § 1631: RKEG. §§ 1631a-1633, red. H. Engler, Berlin 2002.
42. Sarnecki P., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, 30–86, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
43. Schulz A.N., O Konwencji o prawach dziecka i jej wpływie na prawo polskie, [w:] Prawa dziecka. Konteksty prawne i pedagogiczne, red. M. Andrzejewski, Poznań 2012.
44. Schwierskott-Matheson E., Wolność sumienia i wyznania w wybranych państwach demokratycznych na przykładzie regulacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki, Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, orzecznictwa sądów tych krajów oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Regensburg 2012.
45. Sikora P., „Zostaję w Kościele”. Kim są młodzi katolicy, Tygodnik Powszechny z05.2022 r., https://www.tygodnikpowszechny.pl/zostaje-w-kosciele-kim-sa-mlodzi-katolicy-174815.
46. Sobczak J., Gołda-Sobczak M., Wolność sumienia i wyznania jako prawo człowieka, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K – Politologia 2012, nr 1.
47. Sobczak W., Wolność myśli, sumienia i religii. Poszukiwanie standardu europejskiego, Toruń 2013.
48. Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Warszawa 2007.
49. Stojanowska W., Dobro dziecka dobro rodziców, [w:] Granice prawa. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Siemaszki, red. P. Ostaszewski, K. Buczkowski, Warszawa 2020.
50. Stojanowska W., Prawa i obowiązki (małżonków, rodziców i dzieci) w rodzinie, [w:] Zagadnienia praw rodziny. XII Dni Praw Człowieka w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim 1994, red. J. Rebeta, Lublin 1997.
51. Sylwestrzak A., Obowiązki dziecka wobec rodziców, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2001, z. 3.
52. Szczot E., Władza rodzicielska a wolność religijna dziecka w prawie kanonicznym, Annales Canonici 2015, nr 11, https://doi.org/10.15633/acan.1064.
53. Szer S., Prawo rodzinne w zarysie, Warszawa 1966.
54. Sztychmiler R., Prawa rodziny w prawodawstwie i w nauczaniu Jana Pawła II, [w:] Zagadnienia praw rodziny. XII Dni Praw Człowieka w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim 1994, red. J. Rebeta, Lublin 1997.
55. Szymaniec P., Wychowanie dziecka w wybranej religii lub światopoglądzie. Wybrane zagadnienia, [w:] Prawa dziecka. Perspektywa publicznoprawna, red. D. Jaroszewska-Choraś, A. Kilińska-Pękacz, A. Wedeł-Domaradzka, Bydgoszcz 2019.
56. Tarnacka A., Prawo dziecka do wolności sumienia i wyznania, [w:] Prawo Małżeńskie i jego relacje z innymi gałęziami prawa, red. I.A. Jaroszewska, G. Ćwikliński, Olsztyn 2017.
57. Trybulska-Skoczelas E., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014.
58. Walaszek B., Zarys prawa rodzinnego i opiekuńczego, Warszawa 1971.
59. Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000.
60. Winiarz J., Gajda J., Prawo rodzinne, Warszawa 2001.