Prawo w Działaniu > 57/9

Cezary Kąkol

 

Targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie w wyniku namowy lub udzielenia pomocy albo jako następstwo czynów zabronionych stypizowanych w Kodeksie karnym – analiza krytyczna

Encouraged or assisted victim suicides or victim suicides in the aftermath of offences defined under the Criminal Code – a critical analysis


 


Prawo w Działaniu 2024, tom 57


https://doi.org/10.32041/pwd.5709

Streszczenie

Ochrona życia ludzkiego należy do najważniejszych zadań stawianych prawu karnemu. Jedną z płaszczyzn, na której następuje jego realizacja, są uregulowania chroniące osobę pokrzywdzoną czynem zabronionym przed targnięciem się na własne życie. Kryminalizacja zachowań prowadzących do zamachu samobójczego została ograniczona do kilku przepisów Kodeksu karnego, tj. art. 151, art. 190a § 3, art. 207 § 3 i art. 352 § 3. Zwrócono uwagę na dwoistość tych regulacji, co spowodowało odrębne omówienie problematyki związanej z czynem z art. 151 k.k. i pozostałymi czynami mającymi charakter typów kwalifikowanych, dla których znamieniem dynamicznym jest zamach samobójczy będący następstwem określonego czynu zabronionego.

W związku z powyższym ograniczeniem legislacyjnym zasadne jest dokonanie oceny, czy stan taki jest optymalny z punktu widzenia zadań i celów prawa karnego, czy też powinien zostać zmieniony przez ustawodawcę, a jeśli tak, to w jakim zakresie i w jakim kierunku zmiany winny podążać.

Podjęte rozważania mają przede wszystkim charakter dogmatyczny i odnoszą się do analizy poglądów przedstawicieli doktryny na obowiązujące w tym zakresie regulacje prawnokarne. Krytyczne oświetlenie wskazanego problemu z różnych perspektyw umożliwiło sformułowanie szeregu wniosków krytycznych, a także postulatów de lege ferenda.

 

 

Abstract

The protection of human life is one of the most important aims of criminal law. One of the areas in which this protection is pursued are regulations protecting victims of offences from suicide. The criminalisation of behaviours leading to suicides has been limited to a few provisions of the Criminal Code, i.e., Article 151, Article 190a § 3, Article 207 § 3 and Article 352 § 3. The paper points to the double nature of these provisions, and therefore discusses issues related to Article 151 of the Criminal Code separately from other offences of aggravated nature, the dynamic feature of which is suicide in the aftermath of a specific criminal offence.

Because of this legislative limitation, it is reasonable to assess whether this state of affairs is optimal from the perspective of the aims and purposes of criminal law, or whether it should be amended by the lawmakers and, if so, in what scope and direction.

The considerations are primarily of dogmatic nature, and refer to an analysis of views expressed by the representatives of doctrine on the criminal legal regulations applicable in this regard. A critical, multi-perspective view of this problem made it possible to formulate several critical conclusions, as well as demands de lege ferenda.




Bibliografia (References)

 

  1. Brzezińska J., Struktura zmodyfikowanych typów przestępstw. Analiza teoretyczna, Warszawa 2020.
  2. Budyn-Kulik M., [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, M. Mozgawa, LEX/el. 2022.
  3. Burdziak K., Propozycja nowelizacji art. 151 Kodeksu karnego, Prawo w Działaniu 2019, t. 39, https://doi.org/10.32041/pwd.3910.
  4. Burdziak K., Samobójstwo w prawie polskim, Warszawa 2019.
  5. Daszkiewicz K., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Rozdział XIX Kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa 2000.
  6. Gawliński A., Zero D., Namowa lub pomoc w samobójstwie – aspekty prawnokarne, porównawcze i kryminalistyczne, Studia Prawnoustrojowe 2021, nr 52, https://doi.org/10.31648/sp.6641.
  7. Giezek J., [w:] Kodeks karny. Część szczegó Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
  8. Góralski P., Pomoc i namowa do samobójstwa (art. 151 k.k.) w poglądach doktryny i danych statystycznych, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2003, t. 13.
  9. Grudecki M., Wybrane prawnokarne aspekty prób samobójczych, nakłaniania do samobójstwa oraz pomocy w samobójstwie, Wojskowy Przegląd Prawniczy 2019, nr 2.
  10. Jodłowski J., Szewczyk M., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 1, Komentarz do art. 117–211a, W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
  11. Kokot R., Z problematyki karalnego doprowadzenia do samobójstwa – uwagi na tle ustawowych znamion art. 151 k.k., cz. 2, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2015, t. 36.
  12. Konarska-Wrzosek V., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
  13. Konieczniak P., W sprawie eutanatycznej pomocy do samobójstwa (na marginesie sporu J. Warylewski – K. Poklewski-Koziełł), Państwo i Prawo 1999, nr 5.
  14. Kosonoga-Zygmunt J., Namowa i udzielenie pomocy do samobójstwa (art. 151 k.k.), Prokuratura i Prawo 2015, nr 11.
  15. Krajewski R., Prawnokarna ochrona człowieka przed targnięciem się na własne życie, Palestra 2018, nr 4.
  16. Krajewski R., Przestępstwo nękania innej osoby lub podszywania się pod inną osobę, Przegląd Sądowy 2012, nr 5.
  17. Krajewski R., Przestępstwo utrwalania i rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, Prokuratura i Prawo 2012, nr 5.
  18. Krajewski R., Targnięcie się na życie jako skutek przestępstwa znęcania, Prokuratura i Prawo 2017, nr 4.
  19. Kulik M., Wąsek A., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
  20. Lach A., Kradzież tożsamości, Prokuratura i Prawo 2012, nr 3.
  21. Lachowski J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
  22. Lebiedowicz A., Samobójstwo w ujęciu wielopłaszczyznowym, Wojskowy Przegląd Prawniczy 2013, nr 3.
  23. Lipiński K., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
  24. Malczewski J., Problemy z prawną kwalifikacją lekarskiej pomocy do samobójstwa (art. 151 k.k.), Prokuratura i Prawo 2008, nr 1.
  25. Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
  26. Michalska-Warias A., Nazar-Gutowska K., Prawnokarne aspekty nękania w polskim prawie karnym, Studia Iuridica Lublinensia 2010, nr 4.
  27. Mozgawa M., [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2022.
  28. Mozgawa M., Kilka uwag na temat przestępstwa nękania (art. 190a k.k.), [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. 2, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
  29. Mozgawa M., Kilka uwag na temat znamienia „uporczywego nękania” na gruncie art. 190a k.k., Ius Novum 2020, nr 2.
  30. Palichleb P., Zmiany art. 190a k.k., Ius Novum 2021, nr 4.
  31. Rabiega R., Kilka refleksji na temat tzw. mieszanej strony podmiotowej w polskim prawie karnym, Ius Novum 2013, nr 3.
  32. Sowirka K., Przestępstwo „kradzieży tożsamości” w polskim prawie karnym, Ius Novum 2013, nr 1.
  33. Wąsek A., Prawnokarna problematyka samobójstwa, Warszawa 1982.
  34. Wąsik D., Przestępstwo znęcania się nad podwładnym w warunkach pełnienia służby wojskowej (art. 352 k.k.), Wojskowy Przegląd Prawniczy 2021, nr 3.
  35. Wysiecka I., Zabójstwo, samobójstwo, wypadek – próba syntezy odrębności o najsilniejszych wartościach dowodowych, Prokuratura i Prawo 2019, nr 3.
  36. Zoll A., [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 1, Komentarz do art. 117–211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
Artykuł PDF

Jak cytować (How to cite this)

 

C. Kąkol, Targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie w wyniku namowy lub udzielenia pomocy albo jako następstwo czynów zabronionych stypizowanych w Kodeksie karnym – analiza krytyczna, Prawo w Działaniu 2024, t. 57, https://doi.org/10.32041/pwd.5709

 

 

Loading