Abstract

The article deals with secondary victimisation of victims of sexual offences. It considers the term, aetiology and possible forms of preventing secondary victimisation through regulatory efforts and practice of the law enforcement and judicial authorities. The chief objective of the paper is the search for comprehensive solutions which will really help the victims of sexual offences and prevent their secondary victimisation and revictimisation. The author of the paper points out that legal and social awareness in the perception of victims and their objectifying treatment must change.

Bibliografia (References)

 

1. Amnesty International – konieczna jest zmiana definicji gwałtu w Polsce, https://publicystyka.ngo.pl/amnesty-international-konieczna-jest-zmiana-definicji-gwaltu-w-polsce.
2. Antoniak P., Przyjmowanie tożsamości ofiary, [w:] Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw, cz. 1, red. L. Mazowiecka, LEX/el. 2012.
3. Antoniak P., Reakcja najbliższych, [w:] Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw, cz. 1, red. L. Mazowiecka, LEX/el. 2012.
4. Antoniak P., Reakcja pracowników instytucji, [w:] Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw, cz. 1, red. L. Mazowiecka, LEX/el. 2012.
5. Banaszak P., Zmiana trybu ścigania sprawcy przestępstwa zgwałcenia – analiza teoretyczna, Prawo w Działaniu 2019, t. 37, https://doi.org/10.32041/pwd.3702.
6. Bieńkowska E., Mazowiecka L., Prawa ofiar przestępstw, Warszawa 2009.
7. Bieńkowska E., Pokrzywdzony w świetle najnowszych nowelizacji przepisów prawa karnego, Prokuratura i Prawo 2014, nr 3.
8. Bieńkowska E., Wiktymologia – zarys wykładu, Warszawa 2000.
9. Bieńkowska E., Wiktymologia, Warszawa 2018.
10. Bieńkowska E., Zjawisko wiktymizacji wtórnej: pojęcie, przyczyny, przeciwdziałanie (na przykładzie niektórych polskich regulacji karnych), Archiwum Kryminologii 2007–2008, t. 29–30.
11. Bobrowicz M., Wiktymizacja wtórna, [w:] Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw, cz. 1, red. L. Mazowiecka, LEX/el. 2012.
12. Budyn-Kulik M., Inna czynność seksualna. Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, Prawo w Działaniu 2008, t. 5, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/09/Magdalena-Budyn-Kulik-Inna-czynno%C5%9B%C4%87-seksualna.-Analiza-dogmatyczna-i-praktyka-%C5%9Bcigania-132.pdf.
13. Budyn-Kulik M., Rozdział XXV, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 1, Komentarz do art. 117–221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Legalis/el. 2017.
14. Chodorowska A., Zapobieganie powtórnej wiktymizacji ofiar przestępstwa zgwałcenia: wybrane aspekty proceduralne, Studia Prawnoustrojowe 2012, nr 15.
15. Cieślak M., O ściganiu na wniosek w obowiązującym polskim prawie, Państwo i Prawo 1973, z. 1.
16. Cieślak W., Prawo karne. Zarys instytucji i naczelne zasady, Warszawa 2010.
17. Czechowska M., Czy w polskim prawie karnym potrzebna jest redefinicja zgwałcenia?, Probacja 2021, nr 1.
18. Darmorost-Sierocińska E., Kierunek zmian prawa karnego materialnego w zakresie zwalczania przestępczości na tle zaburzeń seksualnych, Przegląd Sądowy 2009, nr 7–8.
19. Dudka K., W sprawie zasadności propozycji zmiany trybu ścigania przestępstwa zgwałcenia, [w:] Reforma prawa karnego. Propozycje i komentarze. Księga pamiątkowa Profesor Barbary Kunickej-Michalskiej, red. J. Jakubowska-Hara, C. Nowak, J. Skupiński, Warszawa 2008.
20. Dziergawka A., [w:] Ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Komentarz, P. Drembkowski, B. Kmieciak, Warszawa 2022.
21. Dziergawka A., Dobro dziecka versus prawo oskarżonego do obrony. Imperatyw ponownego przesłuchania pokrzywdzonego w trybie art. 185a k.p.k. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2018 r., III KK 362/17, Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 2021, z. 1(41).
22. Dziergawka A., Krytyczne uwagi odnośnie do wyłączenia zatarcia skazania na podstawie art. 106a k.k. Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 16 grudnia 2020 r. w sprawie SK 26/16, Probacja 2021, nr 1.
23. Dziergawka A., Negatywne skutki ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Probacja 2022, nr 1.
24. Dziergawka A., Praktyczne uwagi odnośnie do przesłuchania małoletniego świadka i ofiary zgwałcenia, Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej 2015, nr 2.
25. Dziergawka A., Prawna ochrona dziecka przed wykorzystaniem seksualnym, [w:] Prawo karne w ochronie praw dziecka, red. A. Grześkowiak, I. Zgoliński, Bydgoszcz 2018.
26. Dziergawka A., Zasady stosowania środków zabezpieczających, [w:] Środki zabezpieczające w prawie karnym. Zagadnienia prawnomaterialne i procesowe, red. I. Zgoliński, W. Juchacz, Inowrocław 2020.
27. Ferenz J.M., Prawidłowość trybu ścigania przestępstwa zgwałcenia w kontekście gwarancji konstytucyjnych, Forum Prawnicze 2014, nr 5.
28. Filar M., Berent M., Komentarz do art. 197, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, LEX/el. 2016.
29. Filar M., Problemy reformy prawa karnego w Polsce w zakresie przestępczości seksualnej, Palestra 1995, nr 7–8.
30. Filar M., Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2012.
31. Filar M., Przestępstwa seksualne w polskim prawie karnym, Toruń 1985.
32. Filar M., Przestępstwo zgwałcenia w polskim prawie karnym, Warszawa–Poznań 1974.
33. Gierowski J.K., Paprzycki L.K., Kontrowersje związane z ustawą z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób – perspektywa prawna i psychiatryczno-psychologiczna, Palestra 2014, nr 9.
34. Herman D., The Rape Culture, Culture 1988, nr 1.
35. Hołyst B., Wiktymologia, Warszawa 2006.
36. Izbebska A., Powtarzanie się przemocy seksualnej w życiu osób z doświadczeniem wykorzystania seksualnego w dzieciństwie, Poznań 2021.
37. Izdebska A., Rewiktymizacja w życiu polskich kobiet z doświadczeniem wykorzystania seksualnego w dzieciństwie, Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka 2016, t. 15, nr 2.
38. Jabłoński P., Kaczmarek P., Granice władzy prawniczej w perspektywie polskiej myśli socjologicznej, Kraków 2017.
39. Jasiński W., Uwagi o trybie ścigania przestępstwa zgwałcenia, Prokuratura i Prawo 2014, nr 1.
40. Kaim A., Polskie media wobec przemocy seksualnej, [w:] Dość milczenia. Przemoc seksualna wobec kobiet i problem gwałtu w Polsce, red. J. Piotrowska, A. Synakiewicz, Warszawa 2011.
41. Koper R., Przesłuchanie pokrzywdzonego w trybie art. 185c k.p.k., Przegląd Sądowy 2019, nr 5.
42. Kosior R., Udział biegłego psychologa w przesłuchaniu dziecka, Prokuratura i Prawo 2010, nr 4.
43. Krajewski R., Rejestr sprawców przestępstw seksualnych, Przegląd Sądowy 2019, nr 11–12.
44. Krąpiec M.A., Ludzka wolność i jej granice, Lublin 2008.
45. Kuć M., Wiktymologia, Warszawa 2010.
46. Lerner M., The Belief in a Just World, New York 1980.
47. Lis-Turlejska M., Psychologiczne konsekwencje traumatycznego stresu – współczesne kierunki badań, Nowiny Psychologiczne 2000, nr 2.
48. Marek A., Prawo karne, Warszawa 2010.
49. Michalska-Warias A., Ustawowe znamiona przestępstwa zgwałcenia, [w:] Zgwałcenie, red. M. Mozgawa, Warszawa 2010.
50. Mierzwińska-Lorencka J., Karnoprawna ochrona dziecka przed wykorzystaniem seksualnym, Warszawa 2012.
51. Mozgawa M., Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2014.
52. Mucha D., Postulat de lege ferenda w zakresie przestępstwa obcowania płciowego z małoletnim, Palestra 2023, nr 3.
53. Nazaruk M., Zjawisko wtórnej wiktymizacji pokrzywdzonych przestępstwem zgwałcenia – wybrane zagadnienia, Zeszyty Programu Top 15 2016, z. 8.
54. Piech K., Prawa człowieka a instytucja izolacji postpenalnej – analiza wybranych przepisów ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis 2016, nr 5(2).
55. Piotrowska J., Synakiewicz A. [red.], Dość milczenia. Przemoc seksualna wobec kobiet i problem gwałtu w Polsce, Warszawa 2011.
56. Piotrowski M., Krytycznie o trybie ścigania przestępstwa zgwałcenia, Palestra 2016, nr 6.
57. Piotrowski R., Opinia dotycząca zgodności z Konstytucją RP projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Przed Pierwszym Czytaniem 2013, nr 2.
58. Płatek M. Opinia na temat poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz rządowego projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Przed Pierwszym Czytaniem 2013, nr 2.
59. Płatek M., Przeciwdziałanie wtórnej wiktymizacji ofiar zgwałceń, [w:] Wiktymizcja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw, red. L. Mazowiecka, Warszawa 2012.
60. Podemska A., Rozważania na temat zmiany trybu ścigania przestępstwa zgwałcenia, Internetowy Przegląd Prawniczy Stowarzyszenia Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego 2015, nr 2.
61. Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warszawa 2013.
62. Sakowicz A., Opinia prawna na temat projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Przed Pierwszym Czytaniem 2013, nr 2.
63. Solodov D., Lewandowska E., Zasadność sporu odnośnie nowej definicji zgwałcenia – uwagi na tle proponowanych zmian, Studia Prawnoustrojowe 2021, nr 54, https://doi.org/10.31648/sp.6912.
64. Szczepanik R., Doświadczenie wtórnej wiktymizacji przez kobiety–ofiary przemocy w rodzinie, [w:] Andragogiczny wymiar wydarzeń osobistych i globalnych w badaniach biograficznych, red. O. Czerniawska, Łódź 2011.
65. Szymańska-Pytlińska M., Chodecka A., Zagrożenia wtórną wiktymizacją dziecka – ofiary wykorzystywania seksualnego związane z badaniami sądowymi, Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka 2014, t. 13, nr 1.
66. Tkacz N., Zjawisko wiktymizacji wtórnej w kontekście ofiar przestępstw seksualnych ze szczególnym uwzględnieniem przestępstwa zgwałcenia, Probacja 2020, nr 2.
67. Tomaszewska L., Poznaj swoje prawa… jeśli jesteś ofiarą gwałtu. Poradnik prawny dla kobiet, Warszawa 2014.
68. van der Kolk B.A., Przymus Powtarzania Traumy – reaktywacja, rewiktymizacja i masochizm, Psychiatric Clinics of North America 1989, t. 12, nr 2, http://stronyocalenia.pl/attachments/article/93/Kolk_PrzymusPowtarzaniaTraumy.pdf.
69. Warylewski J. [red.], System Prawa Karnego, t. 10, Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, Warszawa 2012.
70. Warylewski J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, t. 1, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, Warszawa 2010.
71. Warylewski J., [w:] Przestępstwa przeciwko wolności, wolności sumienia i wyznania, wolności seksualnej i obyczajności oraz czci i nietykalności cielesnej, red. B. Kunicka-Michalska, J. Wojciechowska, Warszawa 2001.
72. Warylewski J., Inicjowanie procesu karnego w sprawach o przestępstwa seksualne, Gdańskie Studia Prawnicze 2003, nr 11.
73. Warylewski J., Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 1, Komentarz do artykułów 117–221, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, Warszawa 2010.
74. Wyrębski J., Przesłuchanie kobiety w trybie art. 185c k.p.k. a realizacja prawa do obrony, [w:] Kobieta i prawo, red. D. Jaroszewska-Choraś, A. Kilińska-Pękacz, A. Wedeł-Domaradzka, Warszawa 2023.
75. Zgoliński I., Zakaz zbliżania się. Wybrane uwagi z zakresu prawa materialnego, procesowego i wykonawczego, Probacja 2023, nr 1.