Abstract

 

 

Act of 26 January 2023 on the family foundation introduced significant changes to the Civil Code regarding the institution of the compulsory share. This study is the second (final) part of the considerations on this topic. In particular, the following issues will be analyzed: assets included and excluded from being added to the inheritance for the purposes of calculating the compulsory share, the possibility of postponing the payment date, splitting into installments and reducing the obligation's benefit in respect of the compulsory share, the order in which the claim for the compulsory share is satisfied, and an agreement to waive the compulsory share.

 

Bibliografia (References)

 

 

1. Arroyo i Amayuelas E., Anderson M., Between Tradition and Modernisation: A General Overview of the Catalan Succession Law reform, [w:] The Law of Succession: Testamentary Freedom, red. M. Anderson, E. Arroyo i Amayuelas, Groningen 2011.
2. Bender P., Wybrane zagadnienia praktyczne umowy o zrzeczenie się prawa do zachowku (art. 1048 § 2 k.c.), Krakowski Przegląd Notarialny 2023, nr 2.
3. Borysiak W., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, Legalis/el. 2024.
4. Borysiak W., Górniak K., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, Legalis/el. 2024.
5. Borysiak W., Ochrona członków rodziny spadkodawcy, Zeszyty Prawnicze 2008, nr 2.
6. Borysiak W., Recenzja – Rudolf Welser, Die Reform des österreichischen Erbrechts: Gutachten, Bd II/l, Verhandlungen des Siebzehnten Österreichischen Juristentages, Manzsche Verlags- und Universitätsbuchhandlung, Wien 2009, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2011, z. 2.
7. Braun A., Forced Heirship in Italy, [w:] Comparative Succession Law, t. 3, Mandatory Family Protection, K.G.C. Reid, M.J. de Waal, R. Zimmermann, Oxford 2020, https://doi.org/10.1093/oso/9780198850397.003.0005.
8. Braun A., Testamentary Freedom and its Restrictions in French and Italian Law: Trends and Shifts, [w:] Freedom of Testation/Testierfreiheit, red. R. Zimmermann, Tübingen 2012.
9. Braun A., Towards a Greater Autonomy for Testators and Heirs: Some Reflections on Recent Reforms in France, Belgium and Italy, Zeitschrift für Europäisches Privatrecht 2012, z. 3.
10. Christandl G., Will-Substitutes in Italy, [w:] Passing Wealth on Death: Will-Substitutes in Comparative Perspective, red. A. Braun, A. Röthel, Oxford 2016.
11. Ciszewski J., Knabe J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, LEX/el. 2023.
12. Fuchs B., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
13. Górniak K., Sukcesja przedsiębiorstwa na wypadek śmierci przedsiębiorcy, Warszawa 2023.
14. Grzybowski S., [w:] System Prawa Cywilnego, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Wrocław 1985.
15. Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017.
16. Gwiazdomorski J., Prawo spadkowe w zarysie, Warszawa 1990.
17. Jasiakiewicz T., Cywilne prawo – spadkowe prawo – zachowek – zasady współżycia społecznego – obniżenie zachowku na podstawie art. 5 Kodeksu cywilnego. Glosa do wyroku SN z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, OSP 2017, nr 9.
18. Jud B., Reformbedarf im Erbrecht, [w:] ABGB 2011. Chancen und Möglichkeiten einer Zivilrechtsreform, red. C. Fischer-Czermak, G. Hopf, G. Kathrein, M. Schauer, Wien 2008.
19. Justyński T., Glosa do wyroku SN z 7 IV 2004 r., IV CK 215/03, Państwo i Prawo 2005, z. 6.
20. Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2000.
21. Justyński T., Spadkowe prawo, umowy dotyczące spadku, umowa o zrzeczeniu się prawa do zachowku, umowy mortis causa. Glosa do uchwały SN z dnia 17 marca 2017 r., III CZP 110/16, Orzecznictwo Sądów Polskich 2018, nr 11.
22. Kalss S., Der unfreiwillige Verlust von Stifterrechten in der österreichischen Privatstiftung, [w:] Festschrift für Klaus J. Hopt zum 80. Geburtstag am 24. August 2020, red. S. Grundmann, H. Merkt, P.O. Mülbert, Berlin–Boston 2020, https://doi.org/10.1515/9783110666243-031.
23. Kapkowski R., Problematyka obliczania zachowku w świetle ustawy o fundacji rodzinnej, Palestra 2023, nr 9.
24. Karaszewski G., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2022.
25. Köhler H., BGB Allgemeiner Teil, München 2004.
26. Kopaczyńska-Pieczniak K., Elementy konstrukcji prawnej, Warszawa 2019.
27. Kordasiewicz B., Zachowek, [w:] System Prawa Prywatnego, 10. Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2015.
28. Kozak I., Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, Przegląd Sądowy 2004, nr 11–12.
29. Kozińska J., [w:] Fundacje rodzinne. Komentarz, red. R. Adamus, P. Stec, Warszawa 2024.
30. Koziołkiewicz A., Glosa do wyroku SN z dnia 26 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, Palestra 2017, nr 3.
31. Królikowski M., Możliwość obniżenia zachowku de lege lata i de lege ferenda, Transformacje Prawa Prywatnego 2018, nr 1.
32. Księżak P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, Legalis/el. 2024.
33. Księżak P., Glosa do uchwały SN z dnia 17 marca 2017 r., III CZP110/16, Rejent 2017, nr 9.
34. Księżak P., Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za zachowek, Rejent 2012, nr 1.
35. Księżak P., Zachowek w polskim prawie spadkowym, Warszawa 2012.
36. Kurowski W., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
37. Kuźmicka-Sulikowska J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2023.
38. Kuźniak M., Zastrzeżenie obowiązku zapłaty określonej kwoty na wypadek niewykonania w terminie umownego zobowiązania pieniężnego, Przegląd Prawa Handlowego 2009, nr 4.
39. Lackoroński B., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, Legalis/el. 2024.
40. Lackoroński B., Klauzula rebus sic stantibus a odpowiedzialność ex contractu, Państwo i Prawo 2012, nr 3.
41. Larenz K., Wolf M., Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts, München 2004.
42. Lemkowski M., Glosa do wyroku SN z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/01, OSP 2005, nr 7–8, poz. 94
43. Lewandowski S., Retoryczne i logiczne podstawy argumentacji prawniczej, Warszawa 2013.
44. Machnikowski P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2023.
45. Machnikowski P., Struktura zobowiązania, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
46. Manowska M., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1, 1–477(16), LEX/el. 2022.
47. Mieszkiełło M., [w:] Fundacja rodzinna. Aspekty prawne i podatkowe. Komentarz, red. P. Tomczykowski, Warszawa 2023.
48. Miler D., Miarkowanie zachowku w świetle praktyki orzeczniczej, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2017, nr 1.
49. Morek R., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, Legalis/el. 2024.
50. Mularski K., [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
51. Niedośpiał M., Czynności prawa spadkowego, Przegląd Prawa i Administracji 1995, t. 33.
52. Niedośpiał M., O obniżeniu należności z tytułu zachowku na podstawie art. 5 k.c. Glosa do wyroku SN z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, Palestra 2017, nr 11.
53. Olejek O., Kilka uwag na temat doliczania darowizn do substratu zachowku, Studia Prawnicze KUL 2019, nr 3.
54. Oleszk A., Umowy dotyczące spadku w praktyce notarialnej, Nowe Prawo 1977, nr 3.
55. Ostrowski L., Prawa potestatywne a art. 357¹c., Przegląd Sądowy 2002, nr 7–8.
56. Paluch A., Kilka uwag krytycznych o zasadach odpowiedzialności zapisobierców windykacyjnych i obdarowanych za zachowek, Transformacje Prawa Prywatnego 2017, nr 3.
57. Paluch A., System zachowku w prawie polskim — uwagi de lege lata i de lege ferenda, Transformacje Prawa Prywatnego 2015, nr 2.
58. Partyk A., Pozbawienie spadkobiercy zachowku lub obniżenie jego wysokości na podstawie art. 5 k.c., LEX/el. 2022.
59. Piasecki K., Postępowanie sporne rozpoznawcze, Warszawa 2004.
60. Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2007.
61. Radwański Z., Renta, [w:] System Prawa Prywatnego, 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
62. Rawert P., Die Stiftung als Familiengesellschaft (?) – Zur Virtualisierung gesellschaftsrechtlicher Strukturen durch das Stiftungsrecht, Zeitschrift für Unternehmens- und Gesellschaftsrecht 2018, z. 6, https://doi.org/10.1515/zgr-2018-0034.
63. Romanowski M., Cios wymierzony językiem silniejszy niż cios wymierzony lancą (Anonim), czyli o legislacji jako sztuce, Monitor Prawa Handlowego 2014, nr 4.
64. Rzewuski M., Chwila złożenia wniosku o miarkowanie kary umownej. Glosa do wyroku SN z dnia 23 czerwca 2017 r., I CSK 625/16, Przegląd Sądowy 2019, nr 2.
65. Sikorski G., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2023.
66. Skowrońska-Bocian E., Wierciński J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, 4, Spadki, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
67. Smoter K., Zachowek jako ograniczenie swobody testowania, Państwo i Prawo 2013, nr 9.
68. Sokołowski T., Szadkowski K., [w:] Kodeks cywilny, 3, Komentarz. Art. 627–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
69. Szpunar A., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1981 r., III CZP 18/81, Nowe Prawo 1983, nr 2.
70. Szpunar A., Uwagi o prawie do zachowku, Rejent 2002, nr 6.
71. Wiórek P.M., „Ciemna strona” fundacji rodzinnej? Uwagi z perspektywy prawa niemieckiego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2021, nr 11, https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.11.2.
72. Wiszniewski Z., O „żądaniu” kształtowania prawa, Nowe Prawo 1980, nr 1.
73. Wiśniewski T., [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, 1, red. G. Bieniek, Warszawa 2011.
74. Wolak G., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2023.
75. Wolak G., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, 4, Spadki (art. 922–1087), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2019.
76. Wolak G., Umowa zrzeczenia się dziedziczenia w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2016.
77. Wolak G., Zrzeczenie się dziedziczenia i zachowku na korzyść innej osoby (art. 1048 § 3 k.c.), Krakowski Przegląd Notarialny 2023, nr 2.
78. Wójcik S., [w:] System Prawa Cywilnego, t. 2, Własność i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Wrocław 1977.
79. Załucki M., Obniżenie należności z tytułu zachowku w oparciu o zasady współżycia społecznego. Glosa do wyroku SN z dnia 16 czerwca 2016 r., V CSK 625/15, Przegląd Sądowy 2018, nr 3.
80. Ziembiński Z., Kompetencja i norma kompetencyjna, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1964, nr 4.